Việc giải quyết nguồn tin tội phạm là giai đoạn quan trọng trong quá trình phá án và xử lý tội phạm. Để đảm bảo tính chính xác và công bằng, pháp luật Việt Nam đã quy định các quy tắc và trình tự tố tụng để giải quyết nguồn tin tội phạm. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về tạm đình chỉ việc giải quyết nguồn tin tội phạm theo quy định của pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam.
Khái niệm nguồn tin tội phạm và tạm đình chỉ việc giải quyết nguồn tin tội phạm
Nguồn tin tội phạm là nơi bắt đầu những thông tin có dấu hiệu tội phạm được quy định trong Bộ luật Hình sự năm 2015. Điều này bao gồm tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố của cơ quan, tổ chức, cá nhân, lời khai của người phạm tội tự thú và thông tin về tội phạm do cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trực tiếp phát hiện.
Bạn đang xem: Tìm định chỉ việc giải quyết nguồn tin tội phạm theo quy định của pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam
Tuy nhiên, Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 không có quy định về khái niệm tạm đình chỉ việc giải quyết nguồn tin về tội phạm. Tuy nhiên, qua nghiên cứu, có thể hiểu rằng, đây là việc cơ quan có thẩm quyền ra quyết định tạm ngừng giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố trong một khoảng thời gian nhất định khi xuất hiện những căn cứ do pháp luật quy định mà chưa đủ cơ sở để ra quyết định khởi tố hoặc quyết định không khởi tố vụ án hình sự.
Tạm đình chỉ giải quyết nguồn tin về tội phạm là một trong các quyết định tố tụng hình sự mà các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng có thể ban hành trong giai đoạn khởi tố vụ án hình sự. Việc tạm đình chỉ giải quyết nguồn tin về tội phạm được thực hiện theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, phải dựa vào những căn cứ mà Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 đã quy định, không được tùy ý áp dụng và phải được thực hiện theo trình tự, thủ tục và đúng thẩm quyền được quy định trong Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015.
Quy định của pháp luật tố tụng hình sự về tạm đình chỉ việc giải quyết nguồn tin về tội phạm
- Căn cứ tạm đình chỉ việc giải quyết nguồn tin về tội phạm: Theo quy định tại khoản 1 Điều 148 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, việc tạm đình chỉ giải quyết tin báo, tố giác về tội phạm, kiến nghị khởi tố, hay nói cách khác là việc tạm đình chỉ giải quyết nguồn tin tội phạm được thực hiện khi hết thời hạn giải quyết tin báo, tố giác về tội phạm, kiến nghị khởi tố và thuộc một trong các trường hợp sau:
-
Đã trưng cầu giám định, yêu cầu định giá tài sản, yêu cầu nước ngoài tương trợ tư pháp nhưng chưa có kết quả: Hiện nay, việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố của cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng còn bị phụ thuộc vào hoạt động của các cơ quan hỗ trợ tư pháp (cơ quan giám định, hội đồng định giá…), nhiều trường hợp đều bắt buộc phải chờ kết quả của những cơ quan này để quyết định việc khởi tố hoặc không khởi tố vụ án hình sự. Đây là căn cứ phù hợp và đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn trong quá trình giải quyết nguồn tin về tội phạm, mở ra cơ sở pháp lý mới cho việc tạm đình chỉ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố, tạo điều kiện cho cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng được phép tạm ngừng các hoạt động, không tính thời hạn giải quyết trong khi chờ kết quả từ các cơ quan chuyên môn thực hiện công tác giám định tư pháp, định giá tài sản và kết quả trả lời tương trợ tư pháp từ nước ngoài thông qua cơ quan có thẩm quyền ủy thác tư pháp, bảo đảm tính hợp pháp của chứng cứ.
-
Đã yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp tài liệu, đồ vật quan trọng có ý nghĩa quyết định đối với việc khởi tố hoặc không khởi tố vụ án nhưng chưa có kết quả: Đây cũng là căn cứ tạo điều kiện cho các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng có thời gian trong việc thu thập chứng cứ ở giai đoạn giải quyết nguồn tin về tội phạm. Khác với căn cứ trước, ở trường hợp này, những cơ quan yêu cầu thông tin, tài liệu không phải là các cơ quan có chức năng thực hiện công việc chuyên môn như cơ quan giám định, hội đồng định giá… Mà là các cá nhân, tổ chức cụ thể trong xã hội.
-
Xem thêm : Phương thức và cơ quan có thẩm quyền xác định ranh giới đất đai?
Thẩm quyền tạm đình chỉ việc giải quyết nguồn tin về tội phạm: Khoản 1 Điều 148 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 quy định: “Hết thời hạn quy định tại Điều 147 của Bộ luật này, cơ quan có thẩm quyền giải quyết quyết định tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố khi thuộc một trong các trường hợp:…”. Cơ quan có thẩm quyền giải quyết trong quy định này được hiểu là cơ quan có thẩm quyền giải quyết nguồn tin về tội phạm, bao gồm ba chủ thể: Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra và Viện kiểm sát.
-
Thời hạn tạm đình chỉ giải quyết nguồn tin về tội phạm: Hiện nay, Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 cũng như các văn bản hướng dẫn thi hành chưa có quy định về thời hạn tạm đình chỉ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố về tội phạm. Như vậy, có nghĩa là, thời hạn của hoạt động này sẽ kéo dài cho đến khi lý do tạm đình chỉ không còn và các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng ra quyết định phục hồi giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố khi có căn cứ theo luật định.
-
Trình tự, thủ tục tạm đình chỉ giải quyết nguồn tin về tội phạm: Để ra quyết định tạm đình chỉ giải quyết nguồn tin về tội phạm, cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải căn cứ theo trình tự, thủ tục được quy định tại khoản 1 Điều 147 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015.
Tuy Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 không quy định rõ là cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng chỉ được phép tạm đình chỉ giải quyết nguồn tin về tội phạm sau khi đã hết thời hạn tối đa (bao gồm cả thời gian được gia hạn). Khi hết thời hạn xác minh tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố mà cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng nhận thấy có căn cứ để tạm đình chỉ thì có thể ban hành ngay quyết định tạm đình chỉ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố mà không cần chờ hết thời hạn gia hạn. Quy định này là cần thiết, tránh kéo dài thời hạn tố tụng.
Sau khi cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra ban hành quyết định tạm đình chỉ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, trong thời hạn 24 giờ, kể từ khi ra quyết định tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, phải gửi quyết định tạm đình chỉ kèm theo các tài liệu liên quan đến Viện kiểm sát cùng cấp hoặc Viện kiểm sát có thẩm quyền để thực hiện chức năng kiểm sát. Viện kiểm sát có trách nhiệm xem xét, đánh giá căn cứ tạm đình chỉ của cơ quan điều tra có tính hợp pháp hay không. Bên cạnh đó, cơ quan đã ban hành quyết định tạm đình chỉ phải gửi quyết định đó cho cơ quan, tổ chức, cá nhân đã tố giác, báo tin về tội phạm, kiến nghị khởi tố để thông báo kết quả giải quyết nguồn tin.
Trong trường hợp Viện kiểm sát nhận thấy không có căn cứ để tạm đình chỉ theo quy định tại khoản 1 Điều 148 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 thì Viện kiểm sát ra quyết định hủy bỏ quyết định tạm đình chỉ nguồn tin về tội phạm đó và có văn bản yêu cầu cơ quan điều tra, cơ quan được giao một số nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra tiếp tục giải quyết vụ việc. Trong thời hạn 24 giờ, kể từ khi ra quyết định hủy bỏ quyết định tạm đình chỉ tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, Viện kiểm sát phải gửi quyết định này cho cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra và cơ quan, tổ chức, cá nhân đã tố giác, báo tin về tội phạm, kiến nghị khởi tố để thông báo về kết quả hủy tạm đình chỉ. Thời hạn giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố sau khi hủy tạm đình chỉ là không quá 01 tháng kể từ ngày cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra nhận được quyết định hủy bỏ quyết định tạm đình chỉ.
Một số vấn đề vướng mắc và hướng hoàn thiện
Trong quá trình áp dụng quy định về tạm đình chỉ việc giải quyết nguồn tin về tội phạm, còn tồn tại một số vấn đề vướng mắc cần được giải quyết và hoàn thiện.
Xem thêm : Phần mềm hợp đồng điện tử iContract – Sự tin dùng của nhiều DN FDI
Thứ nhất, căn cứ tạm đình chỉ việc giải quyết nguồn tin về tội phạm còn chưa rõ ràng, chặt chẽ, còn bỏ sót các trường hợp vì lý do khách quan trong thực tế dẫn đến cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng không thể kịp thời giải quyết nguồn tin tội phạm trong thời hạn luật định.
Để có sự thống nhất giữa các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng khi áp dụng căn cứ tạm đình chỉ giải quyết nguồn tin tội phạm, liên ngành tư pháp Trung ương cần thống nhất ban hành văn bản hướng dẫn áp dụng căn cứ tạm đình chỉ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố theo đúng tinh thần của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 về việc xác định những tài liệu, đồ vật quan trọng có ý nghĩa quyết định đối với việc khởi tố hoặc không khởi tố vụ án đã yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp nhưng chưa có kết quả là căn cứ để việc giải quyết tin báo, tố giác về tội phạm, kiến nghị khởi tố.
Bên cạnh đó, cần bổ sung thêm căn cứ tạm đình chỉ giải quyết nguồn tin về tội phạm quy định tại khoản 1 Điều 148 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 đối với trường hợp: “Chưa xác định được hoặc không biết rõ người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố đang ở đâu mà việc lấy lời khai của họ có ý nghĩa quyết định đối với việc khởi tố hoặc không khởi tố vụ án hình sự”. Việc bổ sung này cũng phù hợp với quy định về căn cứ tạm đình chỉ điều tra tại khoản 1 Điều 229 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015: “Khi chưa xác định được bị can hoặc không biết rõ bị can đang ở đâu nhưng đã hết thời hạn điều tra vụ án”.
Thứ hai, hiện nay, Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 chưa quy định số lần cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng được phép tạm đình chỉ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố.
Theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 về căn cứ, thẩm quyền tạm đình chỉ (Điều 148) và thẩm quyền, thời hạn giải quyết sau khi phục hồi giải quyết nguồn tin về tội phạm (Điều 149) thì không giới hạn số lần tạm đình chỉ. Tuy nhiên, nếu tạm đình chỉ sau đó phục hồi, phục hồi rồi lại tạm đình chỉ sẽ dẫn đến việc giải quyết kéo dài, hoặc xảy ra tình trạng thiếu trách nhiệm của cơ quan có thẩm quyền.
Để hạn chế trường hợp các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng lạm dụng việc tạm đình chỉ giải quyết nguồn tin về tội phạm, cần bổ sung quy định ở Điều 148 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 về việc quy định số lần cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng được phép tạm đình chỉ
Nguồn: https://luatsutuan.net
Danh mục: Kiến thức luật sư
