Hầu hết mọi người đều biết rằng hối lộ là một tội phạm nghiêm trọng. Nhưng bạn có biết rằng tội “nhận hối lộ” và tội “đưa hối lộ” cũng có những quy định rõ ràng theo Bộ luật Hình sự 2015 không?
Quy định của pháp luật
Tội nhận hối lộ (Điều 354 BLHS)
Trước hết, người phạm tội nhận hối lộ đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình để nhận lợi ích từ người đưa hối lộ. Chức vụ, quyền hạn là điều kiện thuận lợi để người có chức vụ, quyền hạn thực hiện hành vi phạm tội. Tuy nhiên, chủ thể phải lợi dụng chức vụ để nhận lợi ích của người đưa hối lộ thì mới bị coi là nhận hối lộ.
Bạn đang xem: Bàn về tội nhận hối lộ và tội đưa hối lộ theo Bộ luật Hình sự
Hành vi nhận hối lộ có thể được thực hiện trực tiếp hoặc qua trung gian. Nhận hối lộ trực tiếp là khi người có chức vụ, quyền hạn nhận hối lộ từ người đưa mà không qua người khác. Có thể nhận bằng tiền mặt hoặc thông qua các loại dịch vụ như chuyển tiền, hàng hoá của ngân hàng hoặc bưu điện. Nhận hối lộ trực tiếp cũng có thể thông qua gặp mặt hoặc trao đổi qua điện thoại, thư điện tử…
Đối với việc nhận hối lộ qua trung gian, người có chức vụ, quyền hạn gián tiếp nhận hối lộ từ người đưa hối lộ thông qua người khác, ví dụ như thông qua người môi giới hối lộ. Việc nhận hối lộ có thể thông qua nhiều người, nhiều khâu nhưng cuối cùng tiền, tài sản hoặc lợi ích khác của người đưa hối lộ đều đến với người nhận hối lộ. Trường hợp người nhận thỏa thuận việc hối lộ với người đưa và nhận hối lộ qua người môi giới hối lộ cũng được coi là gián tiếp nhận hối lộ.
Tội đưa hối lộ (Điều 364 BLHS)
Xem thêm : Tội vi phạm quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất
Đưa hối lộ là hành vi của người đưa tiền, tài sản hoặc bất kỳ lợi ích phi vật chất nào cho người có chức vụ, quyền hạn để người này làm hoặc không làm một việc vì lợi ích hoặc theo yêu cầu của người đưa hối lộ.
Hành vi đưa hối lộ có thể được thực hiện trực tiếp hoặc qua trung gian. Hành vi đưa hối lộ trực tiếp là khi người đưa hối lộ đưa cho người nhận hối lộ mà không qua người khác. Hành vi đưa hối lộ có thể thông qua gặp mặt trực tiếp hoặc thông qua người môi giới hối lộ.
Thực tiễn và kiến nghị, đề xuất
Quy định hành vi “đòi hối lộ” trong CTTP cơ bản của tội nhận hối lộ và hành vi “đề nghị đưa hối lộ” trong CTTP cơ bản của tội đưa hối lộ
Theo Bộ luật Hình sự 2015, nhận hối lộ là hành vi của người có chức vụ, quyền hạn trực tiếp hoặc qua trung gian đã nhận hoặc sẽ nhận lợi ích cho chính bản thân người đó hoặc cho người hoặc tổ chức khác để làm hoặc không làm một việc vì lợi ích hoặc theo yêu cầu của người đưa hối lộ. Như vậy, giữa bên nhận và đưa hối lộ đã tồn tại một thỏa thuận trái pháp luật: bên nhận hối lộ nhận hoặc sẽ nhận bất kỳ lợi ích nào từ người đưa hối lộ, còn người đưa hối lộ thì đưa lợi ích cho người nhận để đổi lấy việc làm hay không làm một việc nào đó của người nhận.
Tuy nhiên, có trường hợp việc nhận hối lộ không phải do sự thỏa thuận giữa hai bên mà chính là do sự áp đặt ý chí từ một bên, đó chính là hành vi “đòi hối lộ” của người nhận hối lộ. Đòi hối lộ là trường hợp người nhận hối lộ chủ động đòi hỏi hối lộ, áp đặt lên ý chí của người đưa hối lộ để có thể đạt được việc như người đưa mong muốn. Đây là một hành vi nguy hiểm và khó lường. Tuy nhiên, BLHS 2015 chỉ quy định hành vi “đòi hối lộ” trong cấu thành tăng nặng của tội nhận hối lộ, trong khi cấu thành cơ bản của tội này chỉ có hai hành vi là đã nhận hoặc sẽ nhận. Điều này dẫn đến bất cập là chưa đáp ứng được mục đích, yêu cầu của việc xây dựng CTTP cơ bản. Vì vậy, tác giả kiến nghị nên đưa yếu “đòi hối lộ” vào cấu thành cơ bản của tội nhận hối lộ. Hơn nữa, vì hành vi “đòi hối lộ” nguy hiểm hơn hành vi “nhận” và “sẽ nhận”, nên sắp xếp các hành vi này trong CTTP cơ bản của tội nhận hối lộ theo thứ tự “đòi hối lộ”, “nhận” rồi mới đến “sẽ nhận” để phù hợp hơn.
Xem thêm : Năm 2023, sản xuất, buôn bán hàng cấm mức độ nào sẽ bị phạt tù?
Tương tự, đối với tội đưa hối lộ, tác giả kiến nghị nên quy định hành vi “đề nghị đưa” trong cấu thành cơ bản của tội đưa hối lộ. Và cũng căn cứ vào mức độ nguy hiểm của các hành vi đưa hối lộ, nên sắp xếp các hành vi này theo thứ tự là “đề nghị đưa”, “đã đưa” và “sẽ đưa”.
Quy định trách nhiệm hình sự của pháp nhân đối với tội đưa và nhận hối lộ
Pháp nhân cũng phải chịu trách nhiệm hình sự đối với tội đưa và nhận hối lộ. Các quốc gia đã ký kết các quy định về trách nhiệm hình sự của pháp nhân đối với tội phạm hối lộ. Vì hiện tại, BLHS 2015 không quy định cụ thể xử lý đối với pháp nhân phạm các tội phạm về hối lộ, tác giả kiến nghị nên quy định trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại đối với hai tội đưa và nhận hối lộ. Điều này không chỉ phù hợp với xu thế chung trên thế giới, mà còn đáp ứng được yêu cầu về thực tiễn không bỏ sót tội phạm đối với hành vi đưa và nhận hối lộ của pháp nhân thương mại.
Luật Sư Tuấn là một đơn vị luật sư uy tín và kinh nghiệm trong việc tư vấn và đại diện trước toà cho các vụ án liên quan đến hối lộ. Nếu bạn cần tư vấn hoặc đại diện trong vụ án của mình, hãy liên hệ với Luật Sư Tuấn để được tư vấn miễn phí.
Nguồn: https://luatsutuan.net
Danh mục: Kiến thức luật sư
